Cha mẹ đã bao giờ nhìn thấy trẻ nhặt những viên đá ngoài đường làm thành thức ăn, đưa một khúc gỗ lên tai gọi điện “alo, mẹ à”, hay một mảnh lego nhỏ trẻ cho lego nhảy trên bàn như một chú thỏ? Cha mẹ có bao giờ lắng nghe khi trẻ tham gia chơi giả vờ với đồ chơi hoặc với bạn bè của trẻ chưa? Cha mẹ có thể sẽ nghe thấy một số từ hoặc cụm từ và không bao giờ nghĩ rằng trẻ biết! Trên thực tế, chúng ta thường nghe những lời của chính mình được phản ánh trong trò chơi của trẻ. Trẻ có thể làm một sự bắt chước hoàn hảo của cha mẹ hay giáo viên. Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu và biết cách chơi giả vờ và chơi bắt chước với con mình!
Chơi giả vờ
- Kỹ năng tiền đề cần có: Để dạy trẻ chơi giả vờ, trẻ cần có khả năng bắt chước một số vận động thô và vận động tinh cơ bản; đã biết chơi hoàn thành (VD: thả hết các vòng vào chồng vòng); đã biết chơi phù hợp chức năng (VD: như thìa để xúc, ô tô để đẩy đi, bóng để ném/thả, v.v.).
- Cách chơi với trẻ:
Bước 1: Quan sát và bắt chước thế giới xung quanh
- Bắt chước là một điều kiện tiên quyết để phát triển kỹ năng chơi giả vờ.
- Dạy cho trẻ chú ý đến các dấu hiệu, mùi và âm thanh xung quanh trẻ.
- Khi có một chú mèo đi qua, bạn có thể bắt chước tiếng kêu của nó và bước đi bằng bốn chân. Khuyến khích con bạn làm tương tự.
- Nếu bạn đang xem một chương trình ti vi có xuất hiện chiếc xe ô tô, con đang ngồi trong lòng bạn, bạn có thể giả vờ giữ tay lái và bắt chước tiếng động cơ ô tô kêu “bờ rừm bờ rừm”, còi “bíp bíp”.
Bước 2: Sử dụng dụng cụ thực tế trong các bối cảnh khác nhau.
- Trẻ cần phải tưởng tượng các đồ vật được dùng nhưng trong khung cảnh khác. Ví dụ, cha mẹ có thể sử dụng dĩa, thìa trên một cái khay. Diễn tả hành động “giả vờ để ăn” cho đứa trẻ, và sau đó trẻ phải biết giả vờ cho con búp bê hoặc thú nhồi bông ăn.
- Khi trẻ biết trò chơi giả vờ, cha mẹ có thể chuyển sang sử dụng vật khác để thay thế (ví dụ giả vờ lược là điện thoại di động, ..).
Bước 3: Tạo bối cảnh và đồ vật để cho trẻ chơi giả vờ
- Cha mẹ đầu tư đồ chơi bếp ăn, trang phục, đồ chơi có bánh xe và đồ chơi mang tính xây dựng cho trẻ.
- Trẻ em có thể dùng đất nặn để làm thực phẩm, giả vờ một máy tính là một nhân viên thu ngân, hoặc giả vờ một hộp thành một chiếc xe lửa.
Bước 4: Kể chuyện
- Đọc truyện cho trẻ sẽ tạo nhiều cơ hội để dạy trẻ chơi giả vờ.
- Cha mẹ có thể tạo ra âm thanh phù hợp với câu chuyện trong khi đọc truyện.
- Cha mẹ cũng có thể diễn vai với trẻ giống như trong truyện.
- Cha mẹ cũng có thể đổi giọng để thay thế nhân vật trong truyện.
Trẻ học chơi giả vờ bằng cách quan sát và bắt chước những người khác, chẳng hạn khi quan sát thấy cha mẹ chăm sóc cho các em nhỏ thì trẻ sẽ bắt chước rồi chơi với búp bê, cho búp bê ăn v.v.
Đối với những trẻ nhỏ tuổi hơn, trẻ nên được học kỹ năng bắt chước và tham gia cùng khi chơi, dần dần thì các hành vi mang tính bắt chước sẽ giảm dần và các hành vi có ý nghĩa hơn sẽ càng tăng lên.
Bắt chước
- Kỹ năng tiền đề: Bắt chước là kỹ năng cơ bản đầu tiên có thể dạy với mọi trẻ. Bố mẹ nên chọn mục tiêu dạy cho trẻ dựa vào khả năng bắt chước hiện tại của trẻ để giúp trẻ bắt chước được những hoạt động phức tạp hơn. Một số ví dụ về các mức phát triển kỹ năng bắt chước vận động như sau:
- Bắt chước các thao tác đơn giản trên vật (thả khối hộp, đánh trống, đẩy xe ô tô, v.v.)
- Bắt chước vận động thô (vỗ tay, vẫy tay chào, xoay vòng, dẫm chân, v.v.)
- Bắt chước vận động tinh (thao tác chơi với đất nặn như lăn, vò, véo đất nặn, vẽ nét nguệch ngoạc).
- Bắt chước cử động/biểu đạt trên khuôn mặt (mặt xấu, mặt cười, v.v.)
- Bắt chước hoạt động nhiều bước (bế em bé, lấy bình sữa cho em ti, lau miệng cho em).
- Bắt chước chơi giả vờ
Những khó khăn hay thách thức trẻ tự kỷ có thể gặp phải khi bắt chước và tham gia cùng:
- Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong giao tiếp và hiểu được người khác, ngoài ra các trẻ này còn gặp khó khăn trong việc chơi cùng các trẻ khác.
- Trẻ cũng khó khăn khi học thông qua quan sát người khác, trẻ cần được dạy “các bước với trò chơi phức tạp”.
- Trẻ tự kỷ cũng cần được hỗ trợ thêm về các thói quen chơi và các gợi ý để giúp trẻ có thể chơi được với những trẻ khác.
Những chiến lược nào có thể giúp trẻ tự kỷ vượt qua các thách thức trên?
- Tạo ra không gian thoải mái cho trẻ: hạn chế yếu tố gây nhiễu và chỉ để lại những gì bạn cần cho các hoạt động, loại bỏ bất cứ đồ vật nào có thể làm trẻ khó chịu.
- Hãy bắt đầu bằng cách quan sát và nương theo sở thích trẻ, bắt chước lại các hoạt động của trẻ.
- Sử dụng các cụm từ đơn giản khi dạy trẻ các kỹ năng chơi, ví dụ: “Ồ! Búp bê bị ốm rồi”, “Ồ! Búp bê bị ngã rồi”. “Ồ! Búp bê đang khóc”, “Ồ, chiếc xe gặp tai nạn”.
- Làm mẫu từng bước chơi cho trẻ, sau đó khuyến khích trẻ thử làm nó (ví dụ: cho búp bê ăn, ru búp bê ngủ, chơi trò ô tô bị đâm và gọi xe tải đến kéo…).
- Đưa ra những hướng dẫn chơi đơn giản và rõ ràng để con biết cách chơi. Khuyến khích con chơi bằng cách để con có thể thắng nhiều hơn thua khi chơi.
Đánh giá và can thiệp tại Braincare
Chúng tôi có đội ngũ chuyên gia tâm lý, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm đánh giá, tham vấn, trị liệu, chẩn đoán uy tín, mang đến lợi ích cho khách hàng.
Braincare hướng tới trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu về lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ tinh thần tại Việt Nam, làm thay đổi thói quen và nhận thức của người Việt Nam trong việc chú trọng sự phát triển của trẻ và tìm kiếm sự trợ giúp khi cần thiết. Braincare “Vì cộng đồng hạnh phúc từng giây”.
Đăng kí tư vấn
